Trước đây mình từng viết một bài khá dài chia sẻ về hành trình tự học tiếng Trung. Nhưng lúc đó khả năng viết của mình còn hạn chế, nên nội dung chưa được mạch lạc và dễ hiểu cho lắm. Vì vậy, mình quyết định viết lại, lần này kỹ hơn, rõ ràng hơn và đặc biệt là mình sẽ tổng hợp đầy đủ tất cả tài liệu mình đã dùng, để bạn có thể học theo một cách dễ dàng nhất. Đó chính là lý do bài viết này ra đời.
LÝ DO MÌNH CHỌN HỌC TIẾNG TRUNG
Mình bắt đầu học tiếng Trung vào thời điểm ngôn ngữ này bắt đầu trở nên phổ biến. Bản thân mình cũng rất yêu thích văn hóa Trung Hoa, nên đã quyết định chọn học tiếng Trung. Tất nhiên, lý do lớn nhất vẫn là mình hy vọng có thể tìm được một công việc tốt nhờ vào ngôn ngữ này.
HÀNH TRÌNH HỌC TIẾNG TRUNG
Giai đoạn 1: tiếng Trung sơ cấp
Tài liệu: sách Giáo trình Hán ngữ quyển 1 + 2 (hiện có bộ sách Giáo trình chuẩn cũng rất tốt cho người mới bắt đầu). Tuy cả 2 bộ sách đều có bản PDF nhưng mình khuyên là vẫn nên mua sách chính hãng để học nhé. Trước mình mua cả bộ giáo trình Hán ngữ chỉ hơn 400.000 chút thôi, rất đáng đầu tư. Sách chính hãng chất lượng in tốt hơn rất nhiều, nên cũng giúp mình có hứng học hơn. Link mua Giáo trình Hán ngữ, Link mua Giáo trình chuẩn
Lộ trình học:
1. hỌC PHÁT ÂM:
Mình học phát âm qua các video trên YouTube. Những video mình từng học trước đây hiện không còn trên nền tảng nữa, nhưng bạn có thể tham khảo video này – nội dung cũng rất dễ hiểu và hữu ích.
2. Học nét chữ và bộ thủ:
Mình đã từng tải bộ 214 bộ thủ về để học trước khi bắt đầu học tiếng Trung. Tuy nhiên, sau này mình nhận ra cách học này không thật sự hiệu quả và cũng không cần thiết.
Thực tế, trong số 214 bộ thủ, có rất nhiều bộ ít gặp và không quá quan trọng. Bạn chỉ cần học khoảng 30–40 bộ phổ biến là đủ dùng.
Ngoài ra, cũng không nhất thiết phải học hết bộ thủ trước rồi mới học chữ. Bạn hoàn toàn có thể học bộ thủ song song với quá trình học chữ viết.
3. Học từ vựng và ngữ pháp
Ở giai đoạn này, mình học từ vựng trong sách bằng cách xem video YouTube rồi viết lại theo. Mình cố gắng viết thật nhiều để quen tay và nhớ mặt chữ. Khi viết, mình luôn đọc nhẩm theo để ghi nhớ cả cách phát âm. Mỗi từ mình thường viết khoảng 10–20 lần, thậm chí nhiều hơn nếu cần.
Sau khi đã nắm được từ vựng, mình chuyển sang phần ngữ pháp – xem trong bài đọc đó có điểm ngữ pháp nào đáng chú ý không. Nếu có, mình sẽ học bằng cách đọc kỹ các ví dụ và cố gắng hiểu cách dùng trong từng trường hợp.
Tham khảo: vở luyện viết chữ Hán, vở học từ vựng, bút luyện viết chữ Hán
4. Luyện nghe hiểu và đọc hiểu
Sau khi đã học xong từ vựng và ngữ pháp, mình chuyển sang luyện kỹ năng đọc hiểu và nghe hiểu.
Ở giai đoạn này, mình bắt đầu với việc luyện đọc trước – mình đọc to bài đọc thành tiếng, rồi dịch lại để kiểm tra mức độ hiểu. Khi đã cảm thấy nắm chắc nội dung bài, mình mới chuyển sang phần luyện nghe.
Thật ra, mình khá lười luyện nghe, nên có bài thì mình nghe, có bài thì… bỏ qua 😅. Nhưng sau này mình nhận ra nghe là kỹ năng cực kỳ quan trọng, vì nó là nền tảng để bạn có thể nói và phản xạ tự nhiên hơn trong giao tiếp.
Vì vậy, nếu bạn đang học, hãy cố gắng luyện nghe đều đặn nhé – nó thực sự rất cần thiết.
[Link file nghe quyển 1 + quyển 2]
Tham khảo: sổ luyện viết bài khóa và từ vựng
5. LÀM BÀI TẬP
Sau khi luyện đọc hiểu và nghe hiểu xong thì mình làm hết các bài tập trong sách. Bài tập trong sách Hán ngữ rất tối giản và hiệu quả, giúp mình vừa ôn được từ vựng, lại vừa ôn được ngữ pháp vừa học. Vậy nên mình không bao giờ bỏ qua phần bài tập
Giai đoạn 2: tiếng Trung trung cấp (HSK 3 + 4)
Tài liệu: sách giáo trình Hán ngữ quyển 3 và 4
Lộ trình học
1. Học từ vựng:
Cách mình học từ vựng ở giai đoạn này cũng không khác nhiều so với lúc học sơ cấp.
Chỉ có điều, càng học lên cao thì lượng từ vựng càng nhiều, và mình cũng bắt đầu… quên từ khá nhiều 😅. Vì vậy, mình bắt đầu tập thói quen tra từ mỗi khi gặp lại từ đã học mà không nhớ nghĩa.
Hồi đó chưa có nhiều từ điển tiếng Trung tiện lợi như bây giờ, nên mình dùng đại một từ điển nào đó có sẵn. Còn hiện tại thì đã có Hanzii, bạn có thể tham khảo tại đây:
[Link từ điển Hanzii]
Mỗi lần học mà quên từ nào, mình lại tra lại và học lại ngay.
Thông thường, chỉ cần học lại lần 2 là đã nhớ kỹ hơn rồi, nếu không thì lần 3, lần 4 cũng sẽ nhớ được.
Mình không ôn từ bằng cách học lại bài cũ, vì mình nhận ra rằng từ vựng sẽ tự lặp lại qua các bài khác. Thế nên, mình chỉ học lại những từ mình thực sự quên.
Nhờ cách này, mình đã tiết kiệm được rất nhiều thời gian ôn từ mà vẫn ghi nhớ được hiệu quả.
2. Học ngữ pháp
Ở giai đoạn này, ngữ pháp bắt đầu trở nên khó hơn rất nhiều, nên mình cũng từng chật vật không ít và đã có lúc muốn bỏ cuộc. May mà cuối cùng vẫn kiên trì theo được đến cùng.
Hai điểm ngữ pháp khiến mình “khủng hoảng” nhất là bổ ngữ xu hướng và các cách dùng mở rộng của nó.
Mình còn từng… bỏ học 5 ngày chỉ vì quá nản với phần này 😅.
Vì ngữ pháp lúc này phức tạp hơn, nên ngoài việc đọc sách và xem ví dụ, mình còn lên YouTube tìm thêm video giải thích.
Nhưng thời điểm đó chưa có nhiều kênh dạy tiếng Trung như bây giờ, nên mình cũng không tìm được nhiều tài liệu chất lượng.
Có những điểm ngữ pháp mình nghiên cứu mãi vẫn không hiểu, cuối cùng đành gác lại, không muốn để nó ảnh hưởng quá nhiều tới tinh thần học.
Thật bất ngờ là dù bỏ qua vài phần như vậy, sau này mình vẫn học tốt và sử dụng tiếng Trung thành thạo.
Vậy nên, nếu bạn cũng đang gặp phải một phần kiến thức quá khó, mãi chưa thông suốt, thì cứ tạm thời bỏ qua cũng không sao cả.
Quan trọng là giữ được sự hứng thú và đều đặn trong việc học, còn những gì khó quá thì để sau quay lại cũng chưa muộn!
3. Luyện nghe hiểu
Ở giai đoạn này, mình hầu như không luyện nghe, lý do đơn giản là… mình quá lười.
Sau khi học xong quyển 3 và 4, mình có làm thử một đề HSK 4 và thấy phần nghe cũng đạt điểm tạm ổn, nên mình chủ quan nghĩ rằng kỹ năng nghe của mình “ổn áp” rồi.
Nhưng thực ra không phải vậy.
Điểm nghe của mình cao là vì đề thi HSK được đọc rất chậm, rõ ràng, phát âm cực kỳ chuẩn, chứ khả năng nghe tiếng Trung thực tế của mình lúc đó vẫn còn khá kém.
4. Luyện đọc hiểu
Mình vẫn tiếp tục luyện đọc thông qua các bài đọc trong sách. 2 quyển 3 và 4 có những bài đọc dài hơn, khó hơn và không có phiên âm đi kèm. Nhờ vậy mà khả năng đọc hiểu của mình tiến bộ rất tốt.
5. Luyện phát âm qua đọc to bài đọc
Giai đoạn này mình hay đọc bài đọc và ghi âm lại để luyện phát âm. Mình rất thích học phát âm tiếng Trung nên hầu như bài nào mình cũng tập đọc và ghi âm lại. Khả năng phát âm của mình đã tiến bộ rất nhiều trong giai đoạn này.
6. LÀM BÀI TẬP
Sau khi luyện đọc hiểu và nghe hiểu xong thì mình làm hết các bài tập trong sách.
7. Giải đề
Sau khi học xong quyển 3 thì mình tải đề HSK 3 về làm và thấy điểm cũng được khoảng hơn 200, sau khi học xong quyển 4 thì mình làm 1 đề HSK 4 cũng được hơn 200. Sau đó mình có giải thêm vài đề HSK 4 nữa thì điểm đều trên 200. Lúc này mình biết trình độ của mình đã đủ để thi HSK 4 rồi.
Đề thi HSK 3 và HSK 4, ấn mã đề tìm trên Youtube sẽ ra video file nghe
Giai đoạn 3: tiếng Trung cao cấp (HSK 5 + HSK 6)
HSK 5:
Tài liệu: giáo trình Hán ngữ quyển 5 + 6, bộ đề HSK 5, từ điển HSK 5
Sau khi học xong 4 quyển giáo trình Hán ngữ thì mình tiếp tục học lên quyển 5 và 6 với cách học giống với cách học quyển 3 và 4. Tuy nhiên vì quyển 6 nội dung rất khó (nhiều thành ngữ) nên mình học được một chút thôi rồi bỏ. Lúc này mình đi xem thử đề HSK 5 thì vẫn thấy quá khó vì nhiều từ mới, không làm được. Vì vậy nên mình quyết định ngưng giáo trình Hán ngữ và bắt đầu ôn HSK 5.
CÁCH MÌNH ÔN HSK 5
1. Học từ vựng
Mình học từ vựng thông qua quyển sách từ điển HSK.
Ở giai đoạn này thì từ vựng rất nhiều và khó, mình không thể học theo cách cũ là chỉ viết ra giấy nhiều lần nữa, mà phải dùng thêm flashcards. Lúc đó mình in bảng từ vựng rồi cắt ra làm thành flashcards để học. Có một điểm khác biệt trong cách học bằng flashcards của mình và mọi người, đó là mình chỉ ghi một mặt flashcards thôi, còn mặt sau thì để trống. Từ nào mình nhớ rồi thì thôi, còn từ nào mình thấy chưa nhớ hoặc chưa chắc thì mình tra từ điển lại để nhớ, thay vì chỉ cần lật ra mặt sau flashcards là thấy. Có lẽ việc tra từ nhiều lần đã khiến mình nhớ từ vựng tốt hơn.
2. Học nghe hiểu
Sau khi học hết từ vựng thì mình chuyển qua giải đề HSK 5, bắt đầu với kỹ năng nghe. Mình giải đề trước, sau đó check lại các câu sai, rồi nghe lại làm lại những câu này. Nếu nghe lại được rồi thì thôi, nhưng nếu nghe mãi vẫn không ra thì mình sẽ lật ra phía sau đề xem vì sao mình không nghe được (đa số là do từ mới, hoặc do ngữ pháp đó lạ đối với mình. Mình sẽ học những câu mình chưa nghe ra. Mình học theo phương pháp này cho vài đề thì điểm nghe được khoảng 80-90/100.
3. Học đọc hiểu
Mình học đọc hiểu song song với nghe hiểu. Mình thấy kỹ năng đọc hiểu dễ hơn nghe hiểu, vì mình học chữ Hán và ngữ pháp khá chắc nên không gặp nhiều vấn đề khi làm bài. Vấn đề mình gặp phải trong đọc hiểu thường là vài từ vựng thôi. Mình thường giải đề trước, sau đó check lại các câu sai, rồi làm lại những câu này. Nếu vẫn làm không được thì mình sẽ đi tra từ vựng ra học rồi làm lại. Làm hết vài đề thì điểm đọc hiểu của mình dao động 85-95/100.
4. Học viết
HSK 5 còn có cả kỹ năng viết cho nên mình phải học cả kỹ năng này. Tuy nhiên phải thú thật là mình không học viết HSK 5 nhiều. Mình thấy đề viết HSK 5 rất khó với mình. Vả lại tự học nên viết xong mình cũng không biết đã viết đúng hay chưa. Nên mình chỉ viết vài bài rồi thôi.
5. Luyện nói:
Song song với học HSK 5 thì mình cũng luyện nói luôn. Thời điểm này mình có lên mạng kết bạn với một vài người bạn Trung Quốc để luyện nói. Mình đã quen được một bạn du học sinh Trung Quốc ở Việt Nam (bạn học Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn). Bạn rất dễ thương và đã giúp đỡ mình rất nhiều trong quá trình học. Mình cũng giúp bạn học tiếng Việt, bạn nói tiếng Việt rất chuẩn và hay. Tuy nhiên bọn mình chỉ nói chuyện được 1 thời gian thôi rồi ai bận việc nấy, cho nên lúc này kỹ năng nói của mình vẫn rất yếu so với 3 kỹ năng còn lại.
HSK 6:
Sau khi thấy điểm 2 kỹ năng nghe và đọc HSK 5 đã được khoảng 170-180 thì mình chuyển qua học HSK 6
Tài liệu: sách đề thi thật (của mình là bộ năm 2014, tuy nhiên mình không tìm được đúng bản 2014 nữa nên để link bộ 2018, bộ này mình cũng học rồi và thấy độ khó không chênh lệch lắm với bộ 2014), sách 21 ngày luyện viết, bộ đề HSK 6, từ điển HSK 6 (đã ngưng sản xuất)
CÁCH MÌNH HỌC HSK 6
1. Học từ vựng:
Mình lại tiếp tục học từ vựng với quyển từ điển HSK. Tuy nhiên quyển sách này siêu dày và từ vựng siêu khó. Mình đã học bằng cách viết nhiều lần, dùng flashcards và ôn lại mỗi ngày mà vẫn quên rất nhiều từ. Mình chỉ hoàn thành được 60-70% quyển sách này thôi, rồi nản quá nên bỏ, chuyển qua giải đề HSK 6.
2. Học nghe hiểu:
Mình đã rất vất vả với kỹ năng nghe hiểu HSK 6. Lần đầu làm để mình không thể theo kịp được tốc độ nói, cũng không đọc kịp trước câu hỏi, nên để lỡ rất nhiều câu. Tuy nhiên sau một thời gian học thì điểm nghe của mình đã được cải thiện rất nhiều.
Cách mình học nghe cũng tương tự HSK 5: giải đề, sau đó làm lại những câu sai, check xem vì sao mình nghe không được, học từ vựng, sau đó nghe lại.
Ở giai đoạn này mình còn nghe thêm cả radio mỗi tối nữa, nhờ những bản radio này mà khả năng nghe của mình được cải thiện rất nhiều. Link radio.
Các đề nghe HSK 6 mình không chỉ học 1 lần mà thường ôn đi ôn lại ít nhất 3 lần trước khi thi. Nhờ cách học kỹ như vậy, đến gần ngày thi, khả năng nghe của mình đã khá ổn và tự tin hơn nhiều.
Hôm thi thật, mình được nghe bằng… băng cassette. Âm thanh cực kỳ tệ, cả phòng thi ai cũng lắc đầu than trời vì không nghe rõ. Rất may là nhờ đã luyện kỹ từ trước, mình vẫn có thể giữ bình tĩnh và làm bài tương đối ổn.
3. học Đọc hiểu
Đọc hiểu là kỹ năng mình học tốt nhất khi ôn HSK 6. Nhờ có nền tảng từ vựng khá ổn trước đó, mình không gặp quá nhiều khó khăn khi bắt đầu luyện đề. Theo mình, chìa khóa lớn nhất để làm tốt kỹ năng này chính là từ vựng – nếu bạn nắm vững từ vựng, thì phần đọc hiểu sẽ trở nên dễ thở hơn rất nhiều.
Cách mình học đọc hiểu HSK 6 cũng giống như khi ôn HSK 5: giải đề, chữa kỹ từng câu, và học từ vựng trong bài. Tuy nhiên, có một phần rất khó và khác biệt so với HSK 5 – đó là phần tìm câu có lỗi sai. Dạng này khiến mình khá “vật vã” lúc đầu, nên mình đã phải lên YouTube tìm các video giải thích. Hồi đó tài liệu còn ít, mình chỉ tìm được một vài kênh nước ngoài nói về phần này. Bây giờ thì thuận tiện hơn nhiều – có thể dễ dàng tìm được sách hoặc tài liệu chuyên sâu để luyện đúng trọng tâm.
4. Học viết
Viết HSK 6 từng là một thử thách rất lớn với mình. Ngay lần đầu tiên đọc đề, mình đã choáng váng mất vài phút vì thật sự không thể tin nổi là đề lại “khó nhằn” đến như vậy. Tuy nhiên, nhờ một vài mẹo học hiệu quả và sự kiên trì luyện tập đều đặn, mình đã dần làm quen và có thể hoàn thành bài viết trong đúng thời gian quy định.
Cách mình học như sau: Mình sử dụng sách “21 ngày chinh phục HSK 6 (viết)”. Học được khoảng nửa quyển thì mình bắt đầu chuyển sang luyện đề – canh thời gian đúng như thi thật và viết bài hoàn chỉnh. Sau đó, mình tự đọc lại bài và sửa lỗi. Vì lúc đầu không có ai chấm hay chữa bài giúp nên mình chỉ có thể tự ước lượng điểm số dựa vào cảm nhận và tiêu chí trong sách. Sau này thì mình có nhờ một vài người bạn Trung Quốc mà mình quen trên mạng sửa bài cho. Mình được sửa khoảng 5-6 bài, những bài đầu tiên sai rất nhiều, nhưng những bài cuối hầu như chỉ có vài lỗi nhỏ.
Mình đã giải hết tất cả các đề viết mà mình có, mỗi đề thường làm đi làm lại 2–3 lần để rèn kỹ năng.
5. Giải đề với áp lực thật
Trước khi đi thi, mình bấm giờ và giải trọn vẹn đề dưới áp lực như thi thật để làm quen với áp lực phòng thi, cũng như học cách quản lý thời gian hiệu quả. Mình thấy điều này rất quan trọng vì ngoài việc học tập để trau dồi kiến thức thì chúng ta cũng cần hiểu rõ về kỳ thi mà mình đang tham gia để có thể đạt được kết quả tốt nhất.
Kết
Trên đây là toàn bộ hành trình học tiếng Trung của mình. Viết ra thì nghe có vẻ ngắn gọn, nhưng thật ra đằng sau đó là rất nhiều lần mình phải cố gắng chống lại sự nản chí, thậm chí có lúc tuyệt vọng.
Nếu bạn cũng đang trên hành trình học tiếng Trung, mình chúc bạn thật nhiều kiên trì và sẽ sớm đạt được kết quả như mong muốn. Hy vọng những chia sẻ trong bài viết này sẽ phần nào hữu ích và tiếp thêm động lực cho bạn!
BỔ SUNG – KINH NGHIỆM LÀM PHIÊN DỊCH TIẾNG TRUNG
Sau khi có HSK 6, mình nghỉ ngơi một thời gian để nạp lại năng lượng sau thời gian học hành căng thẳng. Sau đó mình bắt đầu đi làm với nghề phiên dịch. Thời gian đầu làm phiên dịch mình đã rất bất ngờ vì tiếng Trung ngoài đời sao khác những gì học trong sách quá. Tốc độ nói quá nhanh, từ địa phương, khẩu âm địa phương… khiến mình gặp khó khăn rất nhiều trong việc nghe hiểu và dịch lại. Lúc đó mình cảm thấy rất khủng hoảng. Tuy nhiên sau khoảng 2 tháng chăm chỉ nghe tiếng Trung ở bối cảnh thực tế thì mình đã tiến bộ rất nhiều. Sếp mình lúc đó cũng phải bất ngờ và khen mình sao nghe nói tiến bộ nhiều vậy (trước đó sếp từng chê thẳng mặt mình sao bằng cấp thì cao mà nghe hiểu chán vậy).
Mình nghĩ HSK 6, IELTS 8.0 hay bằng cấp nào đi nữa cũng khó có thể phản ánh được khả năng thực tế của một người. Nhưng những chứng chỉ này cũng phần nào thể hiện được rằng người có chúng là một người chăm chỉ, cầu tiến và không ngừng học hỏi. Và nếu tiếp tục cố gắng, không ngừng va chạm với thực tế, thì chắc chắn chúng ta có thể biến những tấm bằng đó thành kỹ năng thực sự hữu dụng trong cuộc sống và công việc.
Xem thêm Kinh nghiệm tự học IELTS 8.0 từ mất gốc
Liên hệ mình qua một trong những kênh sau nếu bạn muốn đăng ký học tiếng Anh hoặc tiếng Trung với mình nhé:
Để lại một bình luận